|
احمد محسن زاده
به مناسبت بزرگداشت سالگرد رحلت حضرت امام خميني (ره) نگاهي به جايگاه مردم در انديشه حكومتي آن سكاندار كشتي انقلاب اسلامي مي اندازيم.
يكي از دستاورد بزرگ قيام حضرت امام خميني (ره) كه در واقع پيروزي نهضت اسلامي و تحكيم اركان نظام را به دنبال داشت, جذب اقشار مختلف مردمي بود كه با اعتقادي كامل و ايماني خالص وارد مبارزات انقلابي شدند كه با هدايت خداوند بزرگ و هدايت و راهبري حضرت امام (ره) دست استعمار و دخالتهاي بيگانگان در امور داخلي كشور را از بين بردند. مردمداري حضرت امام (ره) سبب شد تا در اولين مرحله شروع انقلاب به آگاه سازي مردم بپردازند و موجي از مخالفتها و مبارزات اجتماعي را عليه دشمنان ايران اسلامي به راه بيندازند. اين راهبرد امام امت آنچنان به ثمر نشست كه تداوم انقلاب و نظام ديني را هم تضمين كرد. بايد در نظر داشت حكومتداري و شيوه هايي كه امام راحل براي ارج نهادن به حضور و نقش مردم اسلامي در عرصه هاي سياسي واجتماعي بكار بردند دقيقا در قالب مفاهيم و موازين اسلامي و ديني بوده اند.
بنيانگذار كبير جمهوري اسلامي, رابطه حاكميت ديني و مردم را بطور كلي فراتر از حد قالبها و چهارچوبهاي خشك قانوني و دموكراسي منحط غربي مي دانستند و اين رابطه قومي را برگرفته از يك پيوند محكم ديني و عاطفي عنوان مي نمودند. زيرا رهبران و حاكمان جامعه اسلامي تنها بر جسم افراد و مومنين حكومت نمي كنند, بلكه به جهت مسائل ديني و عقيدتي, روح و عقايد مردم را نيز در اختيار دارند كه كليه آحاد جامعه نسبت به اين حاكمان احساس نطق روحي مي كنند. انسانها در حكومت ديني به واسطه زر و زور از حكومت تبعيت نمي كنند, بلكه به سبب احساس مسئوليت شرعي و
تقرب الهي, تكاليف يا وظايف خود را نسبت به حكومت انجام مي دهند. روشن است كه حكومت و مردم در چنين حكومتي نسبت به همديگر حقوق متقابلي دارند كه در كلام و روايات سراسر نوراني اهل بيت (ع) بدان اشاره شده است كه علي (ع) در خطبه 34 به ابعاد مختلف حقوقي متقابل رهبر و مردم اشاره كرده و چنين فرمود:
« اي مردم مرا بر شما و شما را بر من حقي است, حق شما بر من , آن كه از خيرخواهي شما دريغ نورزم و بيت المال را ميان شما عادلانه تقسيم كنم, و شما را آموزش دهم تا بي سواد و نادان نباشيد, و شما را تربيت كنم تاراه و رسم زندگي را بدانيد. و اما حق من بر شما اين است كه به من وفادار باشيد و در آشكار و نهان خيرخواهي كنيد. هر گاه شما را فراخواندم اجابت نماييد و فرمان دادم اطاعت كنيد. »
سپس امام در ادامه سخن خود به نتايج و رهاورد رعايت حقوق متقابل حكومت و مردم اشاره كرده چنين فرمود: « پس خداي سبحان برخي از حقوق خود را براي بعضي از مردم واجب كرد, و آن حقوق را در برابر هم گذاشت, كه برخي از حقوق برخي ديگر را واجب گرداند, و حقي بر كسي واجب نمي شود مگر همانند آن را انجام دهد. و در ميان حقوق الهي, بزرگترين حق, حق حاكم بر مردم و حق مردم بر حاكم است, حق واجبي كه خداي سبحان, بر هر دو گروه لازم شمرد, و آن را عامل پايداري پيوند ملت و حاكم, و عزت دين قرار داد, پس رعيت اصلاح نمي شود جز آنكه زمامداران اصلاح گردند و مامداران اصلاح نمي شوند جز با درستكاري رعيت . ( » 1 )
همچنين حضرت علي (ع) مي فرمايند:
« و آنگاه كه مردم حق رهبري را ادا كنند و زمامدار حق مردم را بپردازد,حق در آن جامعه عزت يابد,و سنت پيامبر(ص) پايدار گردد,سپس روزگار اصلاح شود,و مردم در تداوم حكومت اميدوار و دشمن در آرزوهايش مايوس مي شود.( 2 )
بنيانگذار كبير جمهوري اسلامي حضرت امام (ره) به عنوان احياگر حاكميت ديني با اينكه در سرنوشت كشور همه را مسئول دانسته اند هماهنگي و حضور امت اسلامي در صحنه هاي سياسي و انقلابي را بسيار مهم دانسته و در واقع شرط عدم آسيب پذيري جمهوري اسلامي عنوان مي كردند.
معظم له در اين مورد فرمودند: « در نظام اسلامي, محيط, محيط محبت است, محيط برادري است نه يك محيط رعب و بايد كه همه با هم اعانت كنند جمهوري اسلامي را » (3 ) حضرت امام (قدس سره ) بارها عنوان نموده اند كه مردم ولي نعمتان ما هستند و اين طبقات محروم هستند كه خاستگاه مسئولين حكومتي مي باشند. ايشان دو مسئله اصلي يعني خدمتگزاري به مردم و حركت در مسير تعاليم عاليه ديني را وظايف دولتمردان برشمرده چنين فرمودند: « مسئله » مسئله خدمتگزاري دولت به ملت است,نه فرمانفرمايي دولت به ملت, همين فرمانفرايي جدا مي كند شما را از ملت و ملت را از شما, و منشا مفاسد زياد مي شود.( 4 )
بايد بر اين نكته تاكيد نمود كه در حاكميت ديني آنچه در راس همه امور قرار مي گيرد ايجاد تفاهم در بين دولت و ملت است, يعني نه دولت خود را از مردم جدا بداند و نه مردم اينگونه باشند و همه اين حدود و وظايف نيز از سوي شرع مقدس تعيين شده است, علي (ع )
فرمود: عليكم بالاحسان الي العباد و العدل في البلاد تامنوا عند قيام الاشهاد, بر شما باد احساس و خدمت به مردم و پياده كردن عدالت در شهرها تا در روز قيامت راحت باشيد.
آموزه هاي ديني ما به واسطه اينكه همه جانبه نگر هستند شاخصه ايي را براي يك نظام قرار داده اند كه در سايه آن سعادت , عزت و افتخار, رفاه و آزادي برآورده مي شود و رضايت عمومي ايجاد مي گردد. امام خميني (ره) عاشق مردم بود و هميشه به فكر سعادت مردم بود. يكي از نزديكان معظم له مي گويد: علاقه امام به مردم, يك علاقه عادي نيست, يك عشق است. . . واقعا امام براي مردم مي سوزند و مانند يك پدر مهربان هميشه براي فرزندان پاك خود سعادت آرزو مي كنند امام بارها در كنار تلويزيون كه صحنه هاي دلخراش فقر و محروميت نشان داده مي شود گريه كرده اند. ( 5 )
حضرت امام (ره) نيز با بيان اينكه حكومت اسلامي كاملترين شكل نظام هاي اجتماعي و سياسي موجود در دنياست و ثمره اش تحقق خاستها و رفع نيازهاي همه افراد جامعه است, حكومت اسلامي را اينگونه معرفي مي كنند: « حكومتي كه در آن جميع اقشار ملت با يك چشم ديده مي شوند.. . . فقط كرامت در پناه تقوي و برتري به اخلاق فاضله و اعمال صالحه است . ( » 6 )
رهبر فقيد انقلاب اسلامي آنچه را كه سبب جدايي دولت و ملت است به طور مكرر معرفي مي كردند كه از آن جمله است حب جاه و مال از سوي دولتمردان كه يك آفت بزرگ براي استحكام رابطه عاطفي مردم و دولت محسوب مي شود. در انديشه حضرت امام (ره ) نسبت به جلب افكار عمومي, شيوه هاي پست عوام فريب غربي, هرگز جايگاهي نداشتند, بلكه آنچه تعيين كننده بود حضور آگاهانه و عقيده راسخ انسانهاي مومن اعم از زن و مرد و پير و جوان در سرنوشت كشور بود.
پاورقي:
1 نهج البلاغه , خطبه 34
2 نهج البلاغه , خطبه 216
3 صحيفه نور, ج ,4 ص 212
4 همان مدرك , ج ,8 ص 146
5 فرازهايي از ابعاد روحي , اخلاقي و عرفاني امام خميني , ص 37
6 صحيفه نور, ج ,5 ص 233
امضای admin سکوت و دیگر هیچ...
![]() |
